ΟΤΑΝ ΑΝΟΙΓΕΙ Η ΓΗ

Το 1938 στην Ερμούπολη της Σύρου ο Ιακ. Πιτσίπιος τυπώνει το έργο του Η ορφανή της Χίου, που έμελλε να γίνει από τα πιο δημοφιλή της εποχής. Αναπόφευκτο ήταν να συμπεριληφθεί στο ρεπερτόριο του Θεάτρου Σκιών με την κατάλληλη διασκευή φυσικά, ώστε να χωράει και ο Καραγκιόζης.

Το ηρωικόν δράμα ''Η ορφανή της Χίου'' τελειώνει με μια εντυπωσιακή σκηνή. Ο Καραγκιόζης έχει κατηγορηθεί για την δολοφονία του Διονύσιου και έχει καταδικαστεί σε θάνατο. Ως τόπος της εκτέλεσης του Καραγκιόζη έχει οριστεί το νεκροταφείο, όπου έχει ταφεί και ο δολοφονημένος. Η τελευταία σκηνή λοιπόν του έργου διαδραματίζεται εκεί. Με ένα υποβλητικό μπλε φωτισμό διαγράφονται οι σιλουέτες των κυπαρισσιών και των μνημάτων του νεκροταφείου σε όλο το μήκος της οθόνης. Υποτίθεται ότι είναι οι τελευταίες ώρες της νύχτας και την αυγή θα γίνει η εκτέλεση. Καταφθάνει το εκταλεστικό απόσπασμα με τον Καραγκιόζη που γονατίζει πάνω από στον τάφο του Διονυσίου και κλαίγοντας παρακαλεί να τον πιστέψουν ότι δεν είναι αυτός ο δολοφόνος, αλλά ότι είναι θύμα πλεκτάνης και συμπτώσεων. Όμως κανείς δεν τον πιστεύει. Ετοιμάζονται για την εκτέλεση και ξαφνικά μια κόκκινη λάμψη φωτίζει τη σκηνή, ο σταυρός πάνω από το μνήμα του Διονυσίου ανοίγει στα δύο και από μέσα εμφανίζεται το φάντασμα του Διονυσίου που αποκαλύπτει τους πραγματικούς δολοφόνους που είναι ο Πασάς και ο αξιωματικός του Σουκρής. Έτσι ο Καραγκιόζης αθωώνεται και ο καπετάν Νικήτας σκοτώνει τους δυο δολοφόνους γιατί ξεγέλασαν και αυτόν.

Όπως και στις άλλες παραστάσεις ο μπλε φωτισμός γίνεται με κάλυψη των λαμπτήρων με μπλε διαφανές γκοφρέ χαρτί, ενώ η κόκκινη λάμψη γίνεται με φώσφορο που ανάβει πίσω από το μνήμα του Διονύσιου. Ο σταυρός του μνήματος αποτελείται από δύο κομμάτια χαρτόνι που το καθένα είναι στερεομένα στο κάτω μέρος του με κόπιτσα πάνω στο μνήμα. Αντίστοιχα στο πάνω μέρος τους προσαρμόζονται σούστές (οι λαβές που κινούμε τις φιγούρες). Ο σταυρός για λόγους ασφαλείας είναι καρφιτσωμένος σε όλη την διάρκεια της σκηνής και μόνο την τελευταία στιγμή αφαιρούνται οι καρφίτσες. Τότε ένας βοηθός πιάνει τις σούστες και ταυτόχρονα με το άναμμα του φώσφορου που κάνει ένας άλλος ανοίγει το σταυρό, ενώ ένας τρίτος βοηθός εμφανίζει το φάντασμα του Διονυσίου.

Η ορφανή της Χίου αγαπήθηκε από το κοινό και παίχτηκε από όλους τους καραγκιοζοπαίχτες όχι τόσο για την υπόθεση της, όσο για την εντυπωσιακή σκηνή του τέλους. Φυσικά δεν ευτύχησε πάντα σε απόδοση, επειδή στις στιγμές της εφαρμογής των τεχνασμάτων χρειάζονται πολλά και έμπειρα χέρια εξειδικευμένων βοηθών.

Παρόμοια τεχνάσματα έχουμε και στα έργα Ο Άρχων Ροδοσήμα, όπου ένας βράχος στο σκηνικό είναι παγίδα που ανοίγει και καταπίνει όποιον πατά πάνω του, ενώ στο έργο Ο Καπετάν Απέθαντος κατά μια σκηνοθετική παρουσίαση ο Καπετάν Απέθαντος εμφανίζεται κάθε φορά μέσα από ένα βράχο που ανοίγει.(Η συνηθέστερη παρουσίαση εμφανίζει τον Απέθαντο μέσα από ένα ξεροπήγαδο).

το παραπάνω άρθρο είναι από το βιβλίο ''ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΟΝ ΜΠΕΡΝΤΕ'' του Μ. Ιερωνιμίδη